Dürtüselliğin temelinde nöro-genetik, biyolojik ve çevresel faktörler etkilidir. Beynimizin Frontal Korteks ve Amigdala bölgesindeki bozukluk, biyokimyasallardaki (Adrenalin, Dopamin vb.) değişkenler dürtüsel karar vermemizde etkilidir. Çocuğun iletişim yetersizliği, duygu-durum bozukluğu; duygularını ifade etme ve kontrol etmedeki eksiklik; yanlış davranışların doğru yönlendirilememesi sonucu dürtü kontrol bozukluğu için tetikleyici görev görmesi gibi birçok nedeni sayabiliriz.
Anne baba : “Televizyon izlerken bile amuda kalkar, taklalar atar.”, “Bu çocuğun freni yok!”, “Kaç yaşına geldi hâlâ söz kesmemeyi öğrenemedi.”, “Düşünmeden hareket ediyor.”, “Çok sabırsız, istekleri hemen olsun istiyor.”
Öğretmeni: “Dersi dinleyemiyor, etrafıyla çok ilgileniyor.”, “Derste dalıp gidiyor.”, “Başladığı işi bitiremiyor.”, “Tahtada yazılanları tam olarak defterine geçiremiyor.”, “Öğrendiklerini çabuk unutuyor.”, “Soruları sonuna kadar okumadan yanıtlıyor.”
Çocuk : “İçimde bir motor var ve durmuyor.”, “Kafamdaki düşünceler o kadar hızlı ki durduramıyorum ve çok yoruluyorum.”, “Pişmanım ama elimde değil.”, “Kendimi kendimden koruyamıyorum.”, “Kimse beni sevmiyor.”, “Hiç arkadaşım yok.”, “Beni kimse oyuna almıyor.”, “Elimde değil.”, “Çok çalıştım ama sınavda yapamadım.”, “Ben aptal mıyım?”
Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu(DEHB) aşırı hareketlilik, dikkat eksikliği ve dürtüsellik olarak isimlendirilen üç temel belirti kümesinden oluşan nörogelişimsel bir bozukluktur. Çocukluk çağının iyi tanımlanmış ve en önemli sorunlarının başında gelir.
DEHB, yaşam boyu devam eden bir bozukluktur. Aile, öncelikle çocuğunda DEHB’nin varlığını kabul etmeli ve çocuğun davranışlarını yönlendirirken bu durumu mutlaka göz önünde bulundurmalıdır. DEHB, çocukluk döneminde başlar, ergenlik ve erişkinlik dönemlerinde ise belirtiler azalsa da devam eder.
DEHB, çocuğun yaşam kalitesini belirleyen, birçok alanda işlev kaybı ile seyreden bir bozukluktur. DEHB’li çocuklar davranışsal, bilişsel, sosyal ve duygusal alanda birçok sorun yaşarlar.
Oyunların kurallarına uymada zorlanmaları, sıralarını bekleyememeleri, hep kendi dedikleri olsun diye tutturmaları nedeniyle arkadaş ilişkileri bozulur. Sorumluluklarını yerine getirememeleri, günlük rutinleri takip etmedeki güçlükleri ve organize olamamaları nedeniyle ev içinde sürekli çatışma alanları oluşur.
Dersleri yeterince takip edememeleri, ödevlerindeki eksiklikler, düzenli ders çalışma alışkanlığı edinememeleri nedeniyle okulda öğretmenleri ile sorunlar yaşarlar. Sonuçta yaşantılarının birçok alanını etkileyen bu soruna anne babalar, öğretmenler, arkadaşlar ve çevrelerindeki birçok kişi dâhil olur.
Ne yapmalı?
Gününüzü planlayın,gideceğiniz yerler ve oradaki kurallar ve sınırları belirtin,herhangi bir sorun olduğunda neler yapılması gerektiğini anlatın ve bir anlaşma yapın.Süre ve sınır kavramını öğretin kum saati ve kronometre kullanabilirsiniz,Duygularını kontrol etmeyi öğretinÇok sinirlendiğinde yada kızgın olduğunda elinde bir balon varmış gibi onu şişirmesini isteyin. Nefes egzersizleri çocuğun sakinleşmesini ve odak noktasının değiştirip , kontrol etme becerisini güçlendirir,Paketli yiyeceklerden uzak tutun sağlıklı beslenmesine dikkat edin
Çocuğunuzda farklı problemler gözlemliyor ve ne yapacağınızı bilemiyorsanız mutlaka destek almalısınız.
