Bu hafta konuğum Gazi Çelik, Eskişehir Emlakçılar Odası Başkanı, aynı zamanda da Emlakçılar Odası’nın Kurucu Başkanlığını yapmış. Yaklaşık 35 yıldır bu sektörün içinde.
Ev almanın el yaktığı bir dönemden geçerken Emlakçılar Odası Başkanı Gazi Çelik’ e sordum.
Öğrenci şehri olarak nam salmış Eskişehir'i bu kadar özel kılan şey nedir?
Öğrenci dostu şehirler sıralamasında yıllardır birinci sırada yer alıyor. Öğrencilerin Eskişehir'i tercih etmesinin nedeni öğrencilerle dolu sıcak ve samimi bir şehir olması…
Konu öğrenci olunca en önemli kriter ucuzluk oluyor. Eskişehir’de birçok şey büyük şehirlere kıyasla oldukça ucuz. Özellikle de yemekler! Hayatın bu şehirde öğrencilere göre düzenlenmiş olduğunu söylesek yanlış olmaz. Esnafından belediyelerine kadar tüm şehir adeta öğrenci dostu…
Eskişehir‘de yılın her ayı, her haftası, hatta her günü farklı bir sanat etkinliğiyle karşılaşabilirsiniz. Müzeleriyle festivalleriyle kültürel açıdan çok canlı olan Eskişehir’de sanat ile iç içe yaşarsınız.
Emlak yeterli mi ilimizde?
Eskişehir, üniversite kenti…
Biliyorsunuz 3 tane üniversitemiz var. Ve üç üniversitenin yaklaşık, 150-160 bin öğrencisi var.
Aileleri ile birlikte 200 bine hitap eden bir öğrenci hareketinin olduğu, kültür seviyesi yüksek bir şehir. Hem batıya yakın hem de ulaşımı kolay…
Eskişehir’de ihtiyacınız olan her şey, yürüme mesafesinde. Kısaca ulaşım çilesi yok. Yürüyerek veya bisikletle ulaşım kolaydır. Eskişehir, küçük fakat birçok aktivite mevcut, asla sıkılmazsınız.
Demir yolunun olması, Ankara, Konya, İstanbul kavşak noktasında yer alması Eskişehir’i cazip kılıyor. Konumu itibarıyla Ankara’ya ve İstanbul’a hızlı trenle gitmek mümkün, kısacası bu şehir adeta öğrenciler için bir cennet. Öğrencileri şehrimiz bağrına basmıştır. Eskişehir halkı onların sorununu bilerek, öğrencilerle birlikte hareket eder. Bazı aileler öğrencilere yardım etmek istediklerini, yani evleri müsait olanlar, öğrencileri kira almadan barındırmak istiyor.
Hatta onların tüm ihtiyaçlarını gidermek isteyen aileler oluyor. Bizi arayıp bizden destek isteyen aileler oluyor. Diğer şehirlerde bunu görmüyoruz. Örnek olarak söylüyorum bize en yakın il Kayseri… Öğrenci Kayseri’de ev tutacağı zaman 1 yıllık peşinat isteniyor, İstanbul’a Bursa’ya, baktığımızda da bu şekilde. Bir öğrenci şehrimize geldiği zaman hem bizim meslektaşlarımıza rahatlıkla gelebilir hem de vatandaşlara gelebilir. Bizim şartlarımız 1 ay kira bedeli, eğer meslektaşımızdan tutuyorsa 1 ay komisyon bedeli olmak şartıyla evi rahatlıkla tutup kalabilir.
Yurtlar yeterli değil mi?
Devlet yurtları haricinde özel yurtlar da var; ancak yetersiz. Emlak konusunda da yatırımlar öğrencilerimize yönelik yapılıyor… Esnaflarımızın yatırımları öğrencilere yönelik yapılmaktadır. Örnek verecek olursak 1+1 dediğimiz 55, 60, 40 metrekareden oluşan evler öğrencilere yönelik onların ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde olup, bunlar üniversiteye yakın çarşı merkezine yakın rahatlıkla okula gidip gelme şeklinde yapılmıştır. Bu da ulaşımı ücretsiz kılıyor.
Kiralar el yakıyor mu bu şehirde de?
Bundan 5-10 seneye kadar öğrencilere kira artışının pek yapılmadığı pembe bir dönem yaşıyorduk. Çünkü Eskişehir halkı ve esnafı öğrencilerin ihtiyaçlarını biliyordu.
Okulunu bitirdikten sonra iş bulup Eskişehir’de kalmak isteyen öğrencileri görüyoruz. Bu memnuniyeti de Eskişehir halkının onlara yardım etmesi şehir esnafının onların sorunlarını bilip problemleri çözmesi bakımından öğrenciler Eskişehir’i tercih etmekteydi.
Durumu iyi olan aileler öğrencilere ev alıp okul bittikten sonra satıyorlardı. Veya bazı öğrenci aileleri evi satmayıp öğrencilere kiraya veriyorlar. Bunlar alınıp satılması kolay evler. 55 metrekare bir ev eskiden diyelim 80-100 bin lira ise şimdi 130-150 bin lira oldu; ama bu fiyatlara başka şehirlerde hiçbir şey alamazlar.
Pandeminin olumsuz etkisi var mı?
Tabi pandeminin etkisi dünyada olduğu gibi bizim ülkemizde ve bizim şehrimizde de oldu. Bunun sebepleri pandemi döneminde doğru dürüst bir çalışma ortamı olmadı. İnşaat üretimi olmadı. Eskişehir’de inşaat üretimi hem pandemiden hem de arsa bulamamaktan dolayı az oldu.
Pandemi nedeniyle, 1 yıl önce okulunu bitiremeyen öğrenciler ve yeni öğrencilerin birlikte gelmesi, şehrimizde konut sıkıntısı meydana getirdi. Otomatik olarak evlerin fiyatlarının artmasına sebep oldu. Fiyatlarımız arttı; ama çok şükür ki öğrencilerimiz dışarda kalmadı.
Ev fiyatları yüzde 40 yüzde 50 civarında arttı. Tabi bununda sebebi vergilerin artması, ev sahiplerinin giderlerinin artması kısaca her şeyin fiyatının artması ev kiralarının da artmasına sebep oldu. Yine de Eskişehir’de dışarda kaldım diyen öğrenci olmadı. Fiyatların bazı bölgelerde yüzde 50’ ye kadar arttığını gördük. Pandeminin etkisi çok büyük. İnşaat üretiminin olmamasının payı çok büyük…
Emlak satışları konusunu değerlendirsek…
Bundan 4-5 sene önce biliyorsunuz devlet bankaları faiz oranlarını çok düşürdüler. Yani 0.90’lar 0.87’ler civarında faiz oranlarında 3 tane devlet bankamız Ziraat Bankası, Halk Bankası, Vakıflar Bankası.
Konuta yatırım yapacak vatandaşlarımız bu fırsatı değerlendirdi. Pandemiden dolayı şartlar değişti. Faizler 1.30, 1.37, 1.40 civarında… Tabi bugün 100 lira çekecek insan 150 lira ödeyecekken, şu an 300 lira ödeyecek.
Konut kredisiyle ev almak isteyenlere ne tavsiye edeceksiniz?
Atalarımızın bir lafı vardır “Ayağını yorganına göre uzat.” diye. Benim de tavsiyem budur. Konut kredisi çekecek insanlara bu tavsiyede bulunuyorum. Ailecek iyi hesap yapmaları gerekir. Ailecek oturup ödeyecekleri rakamı iyi düşünüp yola öyle çıkmaları gerekir. Çünkü konut kredisi çekebilirler ama daha sonra krediyi ödemekte zorluk çekerlerse eğer hesaplarını iyi yapmazlarsa bu defa durumları daha da kötüleşir.
Konut kredisi çekecek insanlara hesaplarını bütçelerine göre hesaplayıp aynı ödemeleri yapıp artı geçinmelerini sağlayacak bir para hesabı yapmaları gerekmektedir. Kışın girmesiyle birlikte maliyet fiyatları arttı; ancak henüz tüketiciye yansımadı. Yatırım yapmak isteyenler için en uygun zaman.
Önümüzdeki yaz bunlar yüzde 50 artış olarak tüketicinin karşısına çıkacak. Bugün demir 8 bin lirayı geçmiş. Çimento da öyle. Tabi bu otomatik olarak alıcılara önümüzdeki dönem fiyat olarak karşılarına çıkacak. Durumu müsait olan insanlara bu dönemi değerlendirmelerini tavsiye ediyorum.
Kiracı ev sahibi sorunları ile ilgileniyor musunuz?
Tabi kiracı ev sahibi sorunları ile de ilgileniyoruz. En büyük sorun pandemiden dolayı kiraların artması… Çok şükür Eskişehir’de büyük sıkıntı olmadı. Boşalanların yerine dediğimiz gibi yer yer yüzde 30’dan başlayıp yüzde 50 civarında bir artış meydana getirdi. Bununla ilgili de çok büyük kavgalara ve mahkemelik olaylara şahit olmadık.
Önümüzdeki yıl bütün öğrencilerin hem sınavları hem de tercihleri gönüllerince olsun…
Şehrimizi tercih edecek öğrencilerimizi, her zaman olduğu gibi, şehrimizde ağırlamaktan memnuniyet duyarız.
