Kadın ve Demokrasi Vakfı (KADEM) ile Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı iş birliğiyle, Haliç Üniversitesi’nde düzenlenen 6. Uluslararası Kadın ve Adalet Zirvesi'nde bu yılki tema "Yapay Zeka ve Kadın" olarak belirlendi. Zirveye, teknoloji, yapay zeka ve toplumsal cinsiyet eşitliği konularında uzman isimler katıldı.
Zirve sonrası gazetecilerin sorularını yanıtlayan KADEM Mütevelli Heyeti Başkanı Sümeyye Erdoğan Bayraktar, yapay zekanın kadınların yaşamına etkilerini ve bu alandaki cinsiyet eşitsizliğine dikkat çekti. Bayraktar, “Yapay zeka sistemlerinde cinsiyetçi önyargılar, kadınların teknoloji dünyasında nasıl temsil edildiği ve bu temsillerin toplumsal cinsiyet eşitsizliğine nasıl katkı sağladığı önemli bir konu” dedi.
Kadın Sesli Asistanlar ve Toplumsal Cinsiyet
Bayraktar, özellikle sesli asistanlar örneği üzerinden yaptığı açıklamada, “Sesli asistanların kadın sesiyle tasarlanması, bir tesadüf değil. Bu durum, teknolojinin, toplumsal cinsiyet kalıplarını nasıl yansıttığının bir göstergesidir” ifadelerini kullandı. 2018 yılında Amazon’un yapay zeka tabanlı işe alım sürecinde kadınların erkeklere göre daha az tercih edildiğine dikkat çeken Bayraktar, yapay zekanın da insan davranışlarını ve önyargılarını kopyalayabildiğini belirtti.
Bayraktar, kadınların yapay zeka ve teknoloji alanındaki katılımının artırılması gerektiğini vurgulayarak, bu alanlarda toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması için daha fazla eğitim ve farkındalık çalışması yapılması gerektiğini ifade etti.
‘Kadınlara Yönelik Ayrımcılığın Yapay Zekada Kopyalandığı Görüldü’
Bayraktar, “Evet bu soruyu çok alıyoruz biz. Yapay zeka ve kadın nasıl bir araya geldi diye. Aslında çok çok önemli bir kombinasyon bu. Yapay zeka, dünyanın her alanında, toplumun her alanında ciddi değişimlere gebe, gelişmeler gösteriyor bize. Ve tabii ki kadın alanı da bundan ayrı değil bu da etkilenecek. Nitekim çok canlı örnekler yaşandı, 2018’de mesela; Amazon işe alım süreçlerinde yapay zeka kullanıldığı zaman, erkeklerin kadınlara oranla daha çok tercih edildiği ve kadınlara yönelik bir ayrımcılığın yapay zekada da kopyalandığı görüldü. Yine bunun gibi adalet alanında yapılan bir çalışmada, suçluların yeniden suç işleme ihtimallerinin araştırıldığı bir çalışmada, yapay zeka kullanıldığında yine orada da kadına yönelik bir ayrımcı bakış açısı, aynı zamanda ırk temelli de bir ayrımcı bakışın olduğu görüldü. Yine biz hep şunu söylüyoruz; bunlar bir yandan yaşanıyor ama bir yandan da kadının sesli asistan gibi, reklam gibi özelliklerde daha öne çıkarıldığını da görüyoruz. Yapay zeka tarafından veya bu teknolojileri şekillendirenler tarafından.” Dedi
Bayraktar sözlerini “Mesela sesli asistanların kadın sesiyle yapılıyor olması, aslında bir tesadüf değil. Burada hizmetkar kadın bakışının, algısının belki yeniden önümüze sunulduğunu, burada da pekiştirildiğini görüyoruz. Dolayısıyla bu gibi örnekler çok çarpıcı. Şu anda hala yeni yeni şekillenen bir gidişat var önümüzde. Ve biz kadınlar olarak burada, bu olanın mutlaka içinde, karar mekanizmalarında olmalıyız" diyerek sonlandırdı.
