7 Ekim 2023’te Hamas’ın İsrail’e yönelik saldırısıyla başlayan ve ardından Gazze’de yoğunlaşan çatışmalar, İsrail ve Hamas arasında varılan ateşkes anlaşmasıyla durdurulacak. Anlaşma, 19 Ocak Pazartesi günü yürürlüğe girecek ve üç aşamada uygulanacak.
Ajanslara yansıyan bilgilere göre, anlaşma Gazze ve Ramallah’ta Filistinliler tarafından sevinçle karşılanırken, İsrail’de Hamas’ın tamamen yok edilmesini savunan grupların tepkisiyle karşılaştı.
Anlaşmanın Detayları
İsrail’in Gazze’den aşamalı olarak çekileceği ve bir tampon bölge oluşturacağı anlaşmada, esir takası ve insani yardımların hızlandırılması gibi önemli maddeler yer alıyor. İşte üç aşamalı planın detayları:
1. Aşama (42 Gün)
• Çatışmalar duracak ve insani yardımlar hızlandırılacak. Başta gıda ve ilaç olmak üzere temel ihtiyaç malzemelerinin bölgeye ulaştırılması sağlanacak.
• Hamas, kadın siviller, çocuklar ve 50 yaş üstü siviller dahil 33 rehineyi serbest bırakacak. İsrail ise her sivil rehineye karşılık 30, her kadın askere karşılık 50 Filistinli mahkûmu serbest bırakacak.
• İsrail güçleri, nüfusun yoğun olduğu bölgelerden çekilmeye başlayacak.
• Ateşkesin 16. gününde, ikinci aşama için müzakereler başlayacak.
2. Aşama (42 Gün)
• “Sürdürülebilir sakinlik” adı verilen bu aşamada, Hamas’ın İsrail askerlerinin Gazze’den tamamen çekilmesi karşılığında belirli sayıda Filistinli mahkûm ve İsrailli rehineyi serbest bırakması planlanıyor.
• Ateşkes süresince yerinden edilen Filistinlilerin evlerine dönmeleri için çalışmalar devam edecek.
3. Aşama
• Ölen İsrailli rehinelerin cansız bedenleriyle ölen Filistinli savaşçıların naaşları takas edilecek.
• Gazze’nin yeniden yapılandırılması için 3 ila 5 yıl sürmesi beklenen bir plan hazırlanacak.
• Gazze sınır kapılarının yeniden açılması sağlanacak.
Uluslararası Tepkiler ve Türkiye’nin Tavrı
Anlaşma, uluslararası toplumda geniş yankı uyandırdı. ABD Başkanı Joe Biden, anlaşmayı “Amerikan diplomasisinin zaferi” olarak nitelerken, arabuluculuk yapan Mısır ve Katar’a teşekkür etti. 20 Ocak’ta görevi devralacak olan Donald Trump ise anlaşmaya kendi etkisi sayesinde varıldığını iddia etti. BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, ABD, Mısır ve Katar’ın anlaşmadaki rolüne dikkat çekerek önceliğin insani yardıma verilmesi gerektiğini vurguladı.
Türkiye ise anlaşmayı “memnuniyetle” karşıladı. Dışişleri Bakanlığı, yaptığı açıklamada, “Katar ve Mısır başta olmak üzere arabulucu ülkelere teşekkür ederiz” ifadelerine yer verdi. Türkiye, anlaşmanın adil bir barışa dönüşmesi gerektiğini ve Filistin halkına desteğin süreceğini belirtti.
Barış Değil, Ateşkes
Diplomatik kaynaklar, anlaşmanın henüz bir barış anlaşması değil, yalnızca ateşkes ve esir takası anlaşması olduğuna dikkat çekiyor. İsrail, Gazze’deki saldırıları nedeniyle uluslararası alanda yoğun eleştiriler alırken, Hamas’ın 7 Ekim’deki saldırısında 1.200 İsraillinin ölümü büyük tepki çekmişti.
İsrail’in saldırıları sonucunda şimdiye kadar 47.600 Filistinli hayatını kaybetti, 2 milyon 300 bin kişi evsiz kaldı. Bölgedeki insani kriz, anlaşmanın en acil çözüm bekleyen başlığı olarak öne çıkıyor.
Gazze’nin Yeniden Yapılandırılması Hedefleniyor
Anlaşmanın son aşamasında Gazze’nin yeniden yapılandırılması için uzun vadeli bir plan devreye sokulacak. İsrail ve Filistin arasında yıllardır süren çatışmaların ardından, bu planın kalıcı barış için bir temel oluşturup oluşturamayacağı uluslararası gözlemciler tarafından yakından takip edilecek.
Bölgedeki gelişmeler, Ortadoğu’daki dengeleri ve uluslararası ilişkileri şekillendirmeye devam edecek. Ateşkes anlaşmasının uygulanması ve kalıcı bir barışa dönüşmesi, ilerleyen günlerde netlik kazanacak.
