Benzin fiyatlarına beklenen 91 kuruşluk zam, vatandaşların cebine doğrudan yansıyacak. Son dönemlerde uluslararası piyasalarda petrol fiyatlarının yükselmesi ve döviz kurlarındaki hareketlilik, Türkiye’deki akaryakıt fiyatlarını yeniden yukarı yönlü baskılıyor. Edinilen bilgilere göre 18 Ocak Cumartesi gününden itibaren geçerli olacak zamla birlikte özellikle benzin türlerinde pompa fiyatlarının artması beklenirken, motorin fiyatlarında şimdilik bir değişiklik öngörülmüyor.
Akaryakıt sektörünü yakından takip eden uzmanlar, söz konusu artışın brent petrol fiyatlarında yaşanan dalgalanmalar ve döviz kurundaki yukarı yönlü ivmeyle doğrudan ilişkili olduğunu belirtiyor. Buna göre, uluslararası piyasalarda petrol arzında yaşanan sıkıntılar, jeopolitik gelişmeler ve talep artışı benzin fiyatlarını tetiklerken; Türk Lirası’nın dolar karşısında değer kaybetmesi de rafineri çıkış fiyatlarını yükselten en önemli etkenlerden biri olarak gösteriliyor.
İstanbul’da Güncel Fiyatlar
Enerji piyasası yetkililerinden alınan son verilere göre, İstanbul’da benzinin litresi şu anda ortalama 45,33 liradan satılıyor. Motorinin litresi ise 47,29 liradan tüketiciye sunuluyor. Bu gece yarısından itibaren uygulanması beklenen 91 kuruşluk zamla birlikte, benzinin litre fiyatının 46 liranın üzerine çıkabileceği hesaplanıyor. Böylece benzin ile motorin arasında fiyat marjının biraz daha daralacağı ifade ediliyor. Yetkililer, motorin cephesinde şu an için herhangi bir fiyat artışı beklenmediğini özellikle vurguluyor.
Bu noktada, farklı şehirlerde ve ilçelerde fiyatların değişiklik gösterebileceğini unutmamak gerekiyor. Çünkü akaryakıt istasyonları arasındaki rekabet, lojistik maliyetler ve yerel uygulamalar, pompa fiyatlarının iller hatta ilçeler arasında birkaç kuruş farklılıkla tüketicilere sunulmasına neden olabiliyor.
Zammın Gerekçeleri
Enerji piyasasını etkileyen en büyük değişkenlerden biri, şüphesiz uluslararası petrol fiyatlarıdır. Brent petrol fiyatları, küresel arz-talep dengesine, jeopolitik risklere ve büyük üretici ülkelerin kararlarına göre hızlı iniş-çıkışlar yaşayabiliyor. Özellikle son birkaç haftada yaşanan arz sıkıntıları, bazı bölgelerdeki jeopolitik gerginlikler ve tüketimin artması, brent petrolün varil fiyatını yukarı çekti. Bununla birlikte, kurdaki dalgalanmalar da Türkiye’de yakıt maliyetini ciddi ölçüde etkiliyor. Çünkü benzin ve motorin fiyatları, büyük oranda dolar üzerinden belirleniyor ve dövizdeki her hareket, rafineri çıkış fiyatlarına doğrudan yansıyor.
Bu durum da hem rafineri maliyetlerini hem de pompa fiyatlarını artıran bir etki yaratıyor. Özellikle döviz kurunun son dönemde dalgalı seyrettiğini ifade eden uzmanlar, bu gece yarısından itibaren yapılacak 91 kuruşluk zammın temelinde söz konusu iki ana faktörün birleşiminin yattığını belirtiyor.
Motorin Fiyatlarında Son Durum
Motorin fiyatlarında, benzin kadar hızlı bir artış beklenmiyor. Uzmanlar, motorinde global talep, üretim koşulları ve vergilendirme oranlarının şu aşamada benzin kadar baskı oluşturmadığını dile getiriyor. Bu nedenle 18 Ocak Cumartesi itibarıyla benzin fiyatında 91 kuruşluk bir artış beklenirken, motorin cephesinde en azından kısa vadede bir zam görünmüyor. Yine de sektördeki dalgalanmalar göz önünde bulundurularak, gelecek günlerde benzer veya farklı yansımaların söz konusu olabileceği akıllardan çıkarılmamalı.
Akaryakıt Fiyatları Nasıl Hesaplanıyor?
Türkiye’de akaryakıt fiyatları hesaplanırken bir dizi faktör devreye giriyor. Öncelikle, Akdeniz-İtalyan piyasasında açıklanan günlük CIF Akdeniz ürün fiyatları ve günlük dolar kuru takip ediliyor. Bu iki temel gösterge üzerinden, gümrüksüz rafineri fiyatı belirleniyor. Daha sonra, söz konusu gümrüksüz rafineri fiyatına ÖTV (Özel Tüketim Vergisi) ve EPDK payı ekleniyor. Tüm bu maliyet kalemlerinin toplamına ise KDV (Katma Değer Vergisi) uygulanarak nihai rafineri satış fiyatına ulaşılıyor. Son aşamada, bayilerin kendi maliyet ve kar marjları da eklendiğinde, tüketicinin pompa fiyatı ortaya çıkıyor. Bu nedenle döviz kuru veya brent petrol fiyatlarındaki her artış, akaryakıt fiyatlarına neredeyse anında yansıyabiliyor.
Vatandaşın Tepkisi ve Beklentiler
Özellikle son dönemde artan enflasyon ve hayat pahalılığı göz önüne alındığında, akaryakıt fiyatlarının yükselmesi vatandaşların bütçesini zorluyor. Aracını günlük işlerinde veya uzun yolda kullananlar, fiyat artışlarından kaçınmak için farklı stratejiler geliştirebiliyor. Bazıları araç paylaşımı veya toplu taşıma yöntemlerini tercih ederken, bazıları da tasarruf sağlayacak şekilde yakıt tüketimini azaltacak önlemlere yöneliyor.
Öte yandan, benzin fiyatlarındaki yükseliş sadece sürücüleri değil, taşımacılık ve lojistik sektörlerini de yakından etkiliyor. Taşımacılık maliyetlerinin artması, çeşitli tüketim ürünlerinin fiyatlarına zam olarak yansıyabiliyor. Bu durum, en temel gıda ve ihtiyaç maddelerinde bile fiyat artışlarına sebep olabiliyor. Dolayısıyla, akaryakıt fiyatlarındaki herhangi bir değişimin çarpan etkisi, geniş bir yelpazede kendini hissettiriyor.
Yetkililerden Uyarılar
Uzmanlar ve sektör temsilcileri, benzin ve motorin fiyatlarında dalgalanmanın devam edebileceğinin altını çiziyor. Piyasalardaki jeopolitik riskler, arz-talep dengesindeki değişimler ve döviz kurunun kırılgan yapısı, önümüzdeki dönemde de fiyat değişikliklerini gündeme getirebilir. Bu nedenle hem bireysel hem de kurumsal tüketicilerin, harcamalarını planlarken bu dalgalanma ihtimalini göz önünde bulundurmaları öneriliyor.
Ayrıca akaryakıt fiyatlarında yaşanan hızlı değişimlerin, tüketici alışkanlıklarını da zamanla değiştirebileceği ifade ediliyor. Otomotiv sektöründe artan hibrit ve elektrikli araç talepleri, fosil yakıt fiyatlarının yükseldiği dönemlerde daha fazla gündeme geliyor. İlerleyen yıllarda, özellikle büyük şehirlerde fosil yakıtlardan uzaklaşma eğiliminin artacağı uzmanlar tarafından sıkça dile getiriliyor.
Sonuç olarak, 18 Ocak Cumartesi gününden itibaren benzinde beklenen 91 kuruşluk zam, yakın dönemdeki döviz kuru hareketliliği ve brent petrol fiyatlarındaki artışın doğal bir sonucu şeklinde yorumlanıyor. Şimdilik motorin fiyatlarında bir değişiklik beklenmese de sektör temsilcileri, ilerleyen günlerde uluslararası piyasa koşullarına ve kurlardaki gelişmelere bağlı olarak yeni düzenlemelerin gündeme gelebileceğini işaret ediyor. Vatandaşlar ise özellikle benzin fiyatlarındaki yükselişi yakından takip etmeyi sürdürüyor. Bu çerçevede, akaryakıt fiyatlarındaki dalgalanmaları öğrenmek için en doğru yol, EPDK gibi resmi kurumların ve güvenilir enerji piyasası kaynaklarının açıklamalarını takip etmekten geçiyor.
